Жемчужина под Дурмитором
Da li ste ikada odlučili da provjerite da li su legende istinite? Ako jeste onda ste zaista na pravom putu da otkrijete sve misterije i divlju ljepotu koju krije ovaj maleni turistički gradić na sjeveru Crne Gore.
Žabljak je gradić smješten u predivnom prirodnom ambijentu Durmitora. Pored nesvakidašnje raznolikosti i iskonske ljepote prirode, posebnim ga čini i činjenica da svojom nadmorskom visinom od 1456m nosi tutulu najvišeg naseljenog mjesta na Balkanu. Mada obiluje ozbiljnim prirodnim resursima za razvoj zimskog turizma, poslednjih godina je značajno posjećeniji tokom ljetnjeg perioda.
Ovaj spokojni gradić leži na obodu Nacionalnog parka Durmitor, koji pokriva površinu od 39.000ha, okružen sa 18 glacijalnih jezera, 5 kanjona, 748 prirodnih izvora, netaknutim šumama sa više od 400 godina starim stablima, ledenim pećinama.
Đe god da vam pogled odluta, ređaju se toliko savršeni pejzaži poput onih najčarobnijih iz nekog odličnog izdanja turističkog vodiča, do najpopularnijih filmova snimanih u podnožju Švajcarskih alpi ili Karavanki.
Zbog moćnih planinskih vrhova, zelenih pašnjaka, tirkiznih jezera, guste šume i raznolikosti faune, po mnogima je ovaj predio skriveni dragulj u kruni crnogorskih prirodnih bogatstava.
Prema predanju, ime Žabljak potiče od žaba koje žive na lokalitetu Otoke i koje svake godine svojim kreketanjem najavljuju dolazak proljeća. Žabljak se godinama gradio i izgrađivao i postao centar zimskih sportova u Crnoj Gori. Danas se grad privredno orjentiše na turizam, proizvodnju zdrave hrane, kroz razvoj zdravih stilova života u netaknutoj prirodi.
Ako ste razmišljali u kom periodu da posjetite Žabljak prvo razmislite da li volite duge i hladne zime, sa kristalno sniježnim bijelim pokrivačem, pored tople peći u ušuškanim brvnarama, daleko od gradske verve, sa pogledom na vrhove zelenih četinara.
Ako biste ipak planinarili i osvajali neke od najljepših vrhova, išli na rafting divljim bukovima ili čak kampovali u prirodi onda bi ipak vaš period za odmor tebalo da bude kratko, ali toplo ljeto, sa što više sati provedenih na čistom svježem vazduhu. I još jedno ne zaboravite, veoma važno – kad god da došli, nikad na Žabljak bez jakne 😊…
Ima ljeto svoje čari, ali zna i da iznenadi. Njedra Durmitora koliko god da bila velika i gostoprimna, znaju da budu hladna i surova. O tome najbolje svjedoči skijanje na Debelom nametu u sred jula… ali o tome našto kasnije, kada vas budemo vodili kroz naš mali gradić.
Ako odlučite da nas posjetite tokom zime, svakako ćemo vam preporučiti da skijate, bordate, probate lang lauf, vozite motorne sanke, pravite sniježno-ledene figure, klizate… ali prije svega, preporučujemo da se dobro odmorite neđe pored toplog kamina dok vatra pucketa, a sjeverac zavija preko Durmitora, uz šolju toplog durmitorskog čaja koji miriše i miris vas nosi u ljeto…kada ćete imati priliku da isti taj čaj berete po nepreglednim durmitorskim prostranstvima. Možete da pođete i biciklom i usput natočite vodu na nekom od nepresušnih izvora, utolite žeđ posle naporne šetnje ili domaćeg ručka.
Naravno, sve to vam detaljno i precizno, sa puno šarma i entuzijazma mogu prezentovati ljudi iz Turističke organizacije, koji tokom cjelogodišnjeg perioda rade na promociji svog grada i poboljšanju kvaliteta usluge, a sve iz razloga da bi ste nam se vraćali iz godine u godinu sa novim željama i utiscima.
U nastavku ćemo vas upoznati sa Top destinacijama i atrakcijama koje možete posjetiti tokom vašeg prvog boravka na Žabljaku:
*Nacionalni Park Durmitor (sa Crnim jezerom) – koje je najveće i najatraktivnije.
Svaki posjetilac Durmitora tokom svoje prve posjete ovoj planini sa uzbuđenjem i ushićenjem prvo krene da posjeti nadaleko čuveno „durmitorsko oko“, veličanstveno i prelijepo Crno jezero, najljepše jezero na Durmitoru a i šire.
Ovaj nesvakidašnji dragulj prirode najpoznatiji je zaštitni znak nacionalnog parka Durmitor. Ovaj durmitorski biser neopisive ljepote, veliko glečersko jezero tirkizne i smaragdno zelene boje, sa svih strana je okruženo gustom četinarskom šumom, a sa južne i jugozapadne strane natkriveno visokim stjenovitim planinskim vrhovima.
Neponovljivu vrijednost i privlačnost Durmitora čine dvije vodene površine Crnog jezera – Malo i Veliko, spojene jezerskom uzinom zvanom Struga, jedinstven primjer bifurkacije.
Smješteno ispod gorostasnog Međeda, kao čuvara i zaštitnika, zaodjenuto je gustim četinarima, koji se zajedno sa Međedom ogledaju u njegovim modro zelenim dubinama. U proljeće, kad se snijeg počne topiti, ispod njega izbije snažno vrelo Čeline, bučno se stropoštavajući belim slapovima u jezero. Ovaj prirodni fenomen javlja se u vidu jakih izvora sa čela Malog jezera iz podnožja Međeda. Kako su geolozi pokazali, Međed u svojim njedrima krije podzemna jezera koja se pune od velikih kiša i od velikih otapanja snijega. Kad se posle nekog vremena napune, iz njih podzemnim kanalima pokulja voda koja se zatim pojavljuje u vidu vodopada iznad Malog jezera, koji hučeći stvaraju veliku buku koja se čuje nadaleko. Unarodu za ovaj fenonomen kažu «pukle čeline.
*Kanjon rijeke Tare (sa Velikim mostom na Đurđevića Tari i vidikovcem Ćurevac) – udaljenost 22km od centra grada. Prema izboru portala “Bright side” ovaj most je proglašen među 20 najljepših u svijetu, dok ga je britanski magazin “Times” uvrstio u Most 10 atrakcija koje obavezno treba posjetiti. Takođe 2019. godine u Microsoft kompaniji odlučili su da Windows Spotlight tema bude baš slika ovog mosta koja krasi računare širom svijeta! Sa pet lukova “preskočen” je kanjon “suze Evrope”. Jedan od dva najpoznatija u svijetu. A da bi se “skočilo” sa obale na obalu trebalo je izgraditi most dug 365 metara. Svojom snažnom petolučnom konstrukcijom, od koje je glavni luk s rasponom od 116 metara, uzdiže se nad kanjonom dubokim preko 150 metara.
Ćurevac (1 625 mnv), u slučaju da niste planinar, a želite da uživate u zadivljujućim pogledima, onda je pravi izbor vidikovac Ćurevac. Asfaltni put vas vodi od centra Žabljaka, u pravcu Tepaca, nakon 7km voznje dolazite na parking. Vec sa parkinga uživaćete u zadivljujućem pogledu na kanjon rijeke Tare. Planinarska staza do Ćurevca (1.625 mnv) je duga oko 1,1 km (laka ruta) i za nju je potrebno isplanirati sat vremena. Kamenita staza, koja je na pojedinim mjestima dosta uska, prolazi obodom kanjona Tare. Tokom kišnog vremena, staza može biti klizava i tada je potrebno biti posebno oprezan. Ćurevac vas dočekuje sa panoramskim pogledom od 360 stepeni i lijepim pogledom na Taru i selo Tepca.
* BOBOTOV KUK – 2523m – (GOSPODAR DURMITORA) – predstavlja najviši vrh gorskog masiva Durmitor. To je ujedno i najviši vrh Crne Gore. Dobio je ime po plemenu Bobota koje je u njegovoj blizini čuvalo stoku. Ovaj vrh se ranije nazivao i Ćirova Pećina, dobivši ime po lovcu Ćiru koji je prema legendi, jednom prilikom u lovu u magli greškom ubio svog sina mislivši da je divokoza. Tada je vrh nazvan Ćirova Pećina, po omanjoj polupećini ispod Bobotovog kuka u kojoj je lovac Ćiro imao svoju čeku za lov. Međutim, danas te pećine više i nema, izlomili su je gromovi i oglodala nevremena. Pošto je i nelogično bilo da planinski vrh nosi naziv „Pećina“, kasnije je nazvan BOBOTOV KUK. Prvi alpinistički uspon na Bobotov kuk izveo je 1883.godine austrijski kartograf dr Oscar Baumann. Gledajući sa Žabljaka, Bobotov Kuk dominira iznad svih ostalih vrhova dajući poseban pečat ljepoti i kolosalnosti masiva Durmitora. Sa vrha Bobotovog Kuka pruža se neopisiva visokogorska panorama cijelog masiva jer su svi ostali vrhovi ispod.
Uspon na Bobotov kuk najljepši je susret sa izuzetno raznovrsnim i specifičnim reljefom planine nastalim usljed snažnog djelovanja glacijacije koju odlikuju izvanredni oblici i tragovi, bogastvo pejzaža, reljefa i raznolikosti ljepota planine.
LEDENA PEĆINA – Na vrhu Obla glava jednom od mnogih vrhova Durmitora nalazi se Ledena pećina na 2160 mnv. Od ulaza strma ravan dužine 40 m većim dijelom pokrivena vječitim snijegom dopire do ledom okovanog pećinskog dna. Silazak se vrši ukopavanjem stopala ili uz pomoć užeta. U dnu pećine su iznikli brojni ledeni stubovi različitih dimenzija i oblika nevjerovatna igra prirode od sićusnih do nekoliko metara visokih.
Vrh koji podsjeća na ljudsku glavu, od naroda nazvan Obla Glava, u svojoj sjenci krije još jedno od maštovitih čuda prirode Crne Gore.
Durmitor je lijep u svako godišnje doba, a ledena pećina u kojoj zima nikad ne prestaje, a ledeni stalaktiti i stalagmiti tokom cijele godine izazivaju divljenje svih onih koji stupe u ovo ledeno carstvo. Dvorana dugačka 40 i široka 20 metara, svojim ledenim dahom rashladiće posjetioce i u sred jula, a čista, ledena voda koja kaplje sa svodova, formirajući ledene figure visine čovjeka, dobra je prilika za osvježenje i razlog da se dopune zalihe vode planinara. Ovaj prirodni fenomen je nezaobilazno stajalište svakom ko želi da istraži i upozna tajne jedne od najljepših planina Crne Gore, mjesto u kojem ćete se, na momenat, osjetiti van vremena i prostora, okruženi ljepotom Durmitora i Ledene Pećine.
SAVIN KUK – 2313m – (Vrh sa imenom Svetitelja) – jedan od najpoznatijih durmitorskih vrhova. Ime je dobio po Svezom Savi, svetitelju i prosvjetitelju, a vrh se nekada davno zvao i Kulina. Grupa slovenačkih alpinista 1940.godine izvela je prve zimske usponena ovaj vrh. Savin kuk je takođe poznat zbog istoimenog Ski centra koji posjećuju skijaši, borderi i ostali ljubitelji zimskih sportova. Ski centar je lociran ispod samog vrha, a gornja žičara se kreće istočnom padinom zvanom Čista strana.
Prema legend, Sveti Sava je nakon dugogodišnjeg monaškog života posjetio region Durmitora. Jednog dana, penjući se zajednom sa svojim učenikom na Kulinu sjeli su da se odmore. Kada su bili žedni Sveti Sava je prekstio zemlju i potekao je izvor vode. Taj izvor postoji na vrhu i dan danas i zove se Savina voda. Posjetioci Savinog kuka mogu ga obići i pješke i žičarom koja radi i ljeti i zimi. Na vrhu Savinog kuka dočekuje vas velelepna panorama na gotovo cijeli masiv Durmitora i njegove najviše vrhove iznad dubokih dolina i stjenovitih cirkova.
STEĆCI – Stećci predstavljaju stoprocentno autentično istorijsko nasljeđe dinarskog prostora.
Sama pojava kulture stećaka u poznom srednjem vijeku predstavlja svojevrsni anahronizam. Monolitne kamene skulpture su postojale mnogo ranije, u praistorijskim epohama, ali u strogo paganskim društvima (Kelti u Britaniji). Činjenica da stećci predstavljaju hrišćanske spomenike i da se javljaju u sklopu državne religije, čini ih kulturoškom pojavom bez presedana na evropskom kontinentu.
Dvadesetak odabranih nekropola stećaka uključujući durmitorske, se stoga zasluženo nalaze na UNESCO listi svjetske baštine.
Sam pojam “stećak” se javlja tek u XIX vijeku. Stećak se u srednjem veku, u vrijeme nastanka, nazivao kam ili biljeg.
Stećci na Durmitoru se nalaze na dvije međusobno bliske i lako dostupne lokacije, to su Grčko groblje (Riblje jezero) i Žugića bare.
Jezerska visoravan je poput azijske stepe, kontrast program u odnosu na alpske pejzaže po kojima je Durmitor prepoznatljiv na prvom mjestu.
Iz stepskog pejzaža izranja jezero tirkizne boje – to je Озеро Дьявола. Odavde se posebno lijepo vidi durmitorska linija na horizontu, od Sedla, Stožine preko prostranog Šljemena do Savinog Kuka.
Obližnje Рыбное озеро je manje, ali ukrašeno drevnom mističnom nekropolom.
*ZMINJE JEZERO – predstavlja jedno od najslikovitijih jezera Durmitora. Sakriveno u gustoj četinarskoj šumi prašumskog tipa i utonulo u iskonsku tišinu, jezeru daje posebnu draž. Ambijent jezera i njegova potonula debla na jezerskom dnu, prekrivena mrežom barskih biljaka, podsjećaju na neke rijetke netaknute dijelove prirode planete Zemlje. Nadmorska visina jezera je 1520m. Zbog relativno lakog pristupa iz pravca Žabljaka, Zminje jezero je jedno od najposjećenijih izletišta na Durmitoru.
*VELIKO ŠKRČKO JEZERO – nalazi se na 1686m.n.v. u prekrasnoj dolini Škrki, najljepšem kutku i srcu Durmitora. Jezero je okruženo najvišim durmitorskih vrhovima.
Voda Škrčkih jezera, koja se preliva preko oboda cirka i teče površinski jednim djelom Dolova, brzo nestaje u izduhama koje su zasute oburvanim blokovima. Posle izjestnog podzemnog toka javlja se u vidu snažnih vrela na odsjeku Skakala. Tu u proljeće nastaje snažan tok rijeke Sušice, koja u svom srednjem toku ispuni basen istoimenog jezera i površinski otiče ka rijeci Tari. Boja vode i jednog i drugog jezera je zelenkasta pa se zbog toga Veliko jezero naziva i Zelenim jezerom.
*MALO ŠKRČKO JEZERO – unutar prelijepog cirka Škrke, ispod sjevernih stijena Prutaša, nedaleko od Velikog, nalazi se i Malo Škrčko jezero, smješteno na 1711m.n.v. Ima oblik elipse.
Na travnatom platou blizu Malog jezera nalazi se planinarski dom Škrka, sa izvorom vode, gdje je moguće prenoćiti ili logorovati.
*SUŠIČKO JEZERO – pored Crnog i Škrčkih jezera, Sušičko jezero predstavlja jedno od najvećih i najljepših jezera Durmitora. Njegovoj impozantnoj ljepoti svakako doprinose visoke litice kanjona Sušice, između kojih je i smješteno. Sušičko jezero predstavlja periodično jezero, nalazi se u proširenom dijelu kanjonske doline Sušice, na 1140m.n.v. na putu između sela Nedajno i Mala Crna Gora. Okružuje ga gusta šuma, ograđena strmim stijenama Sušičkog kanjona. Zbog kraške erozije tla i tankog sloja flišnog mulja jezersko dno presuši već početkom juna, zbog čega je i dobilo ime.
*JABLAN JEZERO – jezero na najvećoj nadmorkoj visini – 1788m, od svih većih durmitorskih jezera.
Ljepota ovog jezera naročito se može uočiti prilikom uspona na Crvenu Gredu, gdje se jezero posmatra sa visine i iza kojeg se vidi stijena Crvene Grede i masiv durmitorskih vrhova, što predstavlja jedan od najljepših pejzaža na planini.
ŠARENI PASOVI – 2248m – (Zaštitni znak Durmitora) – od svih vrhova Durmitora, jedan naročito privlači pažnju specifičnim i autentičnim oblikom i izuzetnom ljepotom. To su Šareni Pasovi, veličanstveni vrh Durmitora. Ovo izvanredno djelo majke prirode posljedica je snažnih tektonskih kretanja koja su stvorila fantastične sedimentne slojeve ili pasove, koji sačinjavaju masiv Šarenih Pasova. Naizmjenični, savijeni ili prekriveni slojevi krečnjaka i pješčara pružaju posjetiocu nezaboravan utisak o fascinantnoj snazi tektonskog ubiranja. Sa Šarenih Pasova pruža se velelepan prizor, a Bobotov kuk, Bezimeni Vrh i Đevojka djeluju da su na dohvat ruke.
PRUTAŠ – 2393m – (Gospodar južnog Durmitora) – u južnom dijelu Durmitora, iznad doline Todorov do uzdiže se vrh jedinstvene ljepote i impresivnosti. To je Prutaš – gospodar južnog Durmitora. Svako ko poželi da Durmitor doživi na najveličanstveniji način i da vidi njegove najviše vrhove, svakako treba prvo da posjeti Prutaš. Ono što ovaj vrh čini jedinstvenim su impozantni stjenoviti sedimentni prutovi koji se vertikalno zasječeni u masiv ove planine spuštaju sa njegovog vrha. Upravo zbog tih prutova, Durmitorci su ovaj vrh nazvali Prutaš. Prutaš mnogi zovu i „Kralj durmitorskih panorama“ i „Gospodar durmitorskih vidikovaca“ obzirom da nijedan drugi vrh na Durmitoru ne pruža mogućnost upoznavanja najviših vrhova Durmitora koji se svojim okomitim stijenama i velikim siparima obrušavaju u durmitorski raj – Škrku, dolinu Škrčkih jezera.
CRVENA GREDA – 2175m – (Stjenovita greda iznad Jablan jezera) – dobila je ime po tome što njene stijene obasjane izlazećim suncem dobijaju crvenkastu boju. Ovaj vrh smješten u sjevernom dijelu Durmitora je ujedno i ogromno prostranstvo gustog rastinja kleke, najveće na Durmitoru. Vertikalna stijena Crvene Grede, okrenuta prema Žabljaku, svakom posjetiocu Durmitora ostaje u sjećanju zbog svoje neobične i autentične ljepote. U podnožiju vrha nalazi se gorsko oko – prelijepo Jablan jezero. Kontrast koji sjedinjuje impresivne stijene i zeleno Jablan jezero okruženo četinarskim drvećem predstavlja zasigurno jedan od najljepših visokogorskih prizora na Durmitoru. Ovaj vrh nudi uživanje u širokoj panorami gotovo svih vrhova Durmitora na kojima se do kasnog ljeta zadržavaju snježanici unoseći divan kontrast uz stijene i zeleno rastinje.
DURMITORSKI PRSTEN, dužine 85 km. Vožnja ovom trasom je najbolji način da se otkrije masiv veličanstvenog Durmitora, i to za samo jedan dan. Ruta vodi kroz Nacionalni park Durmitor i Park prirode Piva. Polazna tačka je iz centra Žabljaka i dalje put vodi kroz nestvarna mjesta, kao što su: Štuoc,1.952m visine, najviša tačka durmitorskog prstena, dalje duž kanjona rijeke Tare, u nastavku selo Mala Crna Gora. Nakon sela mala Crna Gora, put se spušta u kanjon rijeke Sušice,15km dug i do 700 metara dubok. U dnu doline oivičene nalazi se Sušičko jezero, koje je periodičnog karatktera i može se vidjeti samo tokom proljeća i ranog ljeta. Sa druge strane kanjona ruta vodi u Park prirode Piva, osnovan 2015. godine. Ovo zaštićeno područje obuhvata površinu od 325m2i prvi je park prirode u Crnoj Gori. Preko visoravni Pivske planine ide se strmo uzbrdo, pa onda kroz srce Durmitora, gdje se panorama stalno mijenja i neprestano pruža nove vidike i poglede na impozantne vrhove masiva. Južna strana Durmitora, sa svojim dolovima, Todorovim i Dobrim, dok u daljini dominira prepoznatljivi durmitorski vrh Sedlena greda a ispod nje, čuveno Sedlo ( 1907mnv),
Prije nego što završi u centru Žabljaka, ruta vodi oko južnih i istočnih padina Savinog kuka (2.313 m)
Ruta je označena braon tablama sa brojem 2.
Važne informacije:
Panoramski put se može obići malim kamperom, 6m dužine, 2m širine, 2,60m visine i težine do 5 tona težine, svakako uz iskustvo u vožnji uskim planinskim putevima. Idealni period za obilazak je maj-oktobar mjesec, ostalim mjesecima se treba informisati o vremenskim uslovima i stanju na putevima.
Za sve rute postoje besplatni promotivni materijali sa detaljnom mapom i opširnim informacijama. Možete ih preuzeti sa sajta www.panoramski.putevi.montenegro.travel.
Takođe, možete koristiti audio vodič za sve panoramske rute. Potrebno je instalirati aplikaciju izi.travel na tvom pametnom telefonu. Ukoliko se audio vodič preuzme unaprijed, vaš vodič će raditi u offline režimu.
Jedno je sigurno – posle ovih kratkih preporuka, želite da čujete još toga, vidite još fotografija, saznate, zamislite sebe na putu ka Žabljaku… i teško odolijevate… ali… ništa dok bar jednom ne dođete i ne posjetite, doživite i proživite. Do tada, i do nekog novog bloga, kernite u popunjavanje svog planera putovanja!